Trauma: meer dan een wond

Wanneer we het woord trauma horen, denken we vaak aan een groot en ingrijpend voorval: een ongeluk, een oorlog, een ernstig verlies. Toch is trauma niet altijd het feit zelf, maar veel meer de indruk die dat feit achterlaat in ons lichaam, ons hart en onze ziel.

Trauma is als een afdruk die te groot was om in het moment te verwerken. Het zenuwstelsel raakt overspoeld en vindt geen veilige manier om de gebeurtenis los te laten. Het gevolg is dat een deel van ons als het ware bevriest in de tijd, terwijl de rest van ons verder leeft.

Het gaat niet om het feit zelf

Wat voor de ene mens een ingrijpend trauma is, kan voor een ander “slechts” een moeilijke herinnering zijn. Dat verschil roept vaak verwarring op: hoe kan het dat wij als kinderen hetzelfde meemaakten, maar dat ik er mijn hele leven last van heb en mijn broer of zus niet?

Het antwoord ligt in de unieke manier waarop ieder van ons verbonden is met zijn of haar lichaam, zenuwstelsel en levensgeschiedenis. Factoren zoals leeftijd, draagkracht, eerdere ervaringen, maar ook of er steun en erkenning was in het moment, bepalen of iets inslaat als trauma of niet.

Een val van de fiets kan voor het ene kind een kort avontuur zijn, met een pleister en een lach weer vergeten. Voor een ander kind kan het een diepe angst in het lichaam achterlaten — zeker als het zich daarbij alleen voelde, uitgelachen werd of de schrik niet werd opgevangen.

Trauma in families

Binnen families zie je vaak dat gebeurtenissen heel verschillend ervaren worden. Een ouder kan bij het ene kind troostend aanwezig zijn, terwijl een ander kind op datzelfde moment net de kou van afwezigheid ervaart. Zo ontstaan verschillende afdrukken, zelfs binnen dezelfde herinnering.

Ook kan trauma doorwerken tussen generaties. Niet alleen door wat zichtbaar verteld of beleefd wordt, maar ook via de onzichtbare dynamieken: de sfeer, de spanningen, de emoties die nooit een plek kregen.

Het pad van heling

Trauma vraagt niet dat we teruggaan en het verleden veranderen. Het vraagt dat we erkennen wat er gebeurd is, en vooral wat dat in ons heeft achtergelaten. Door ruimte te maken, met zachte aanwezigheid en in verbinding met anderen, kan het bevroren stuk langzaam ontdooien.

Heling betekent niet dat de herinnering verdwijnt. Het betekent dat de lading minder zwaar wordt, dat het lichaam weer kan ontspannen, dat we opnieuw kunnen kiezen om te leven vanuit ons volle hart — en niet alleen vanuit de wonden die we meedragen.

Een uitnodiging

Misschien is trauma niet enkel een last, maar ook een poort. Het wijst ons naar de plekken die nog wachten op zorg, liefde en erkenning. En het kan ons leren dat we niet alleen hoeven te dragen, maar dat er altijd een weg terug is naar verbinding — met onszelf, met anderen, met het leven.